Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland

De Kaaskoningin is officieel bijgeschreven op de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland. Deze inventaris omvat levend en dynamisch erfgoed dat van generatie op generatie wordt doorgegeven en nooit in strijd is met de Nederlandse wet of mensenrechten.

Kaaskoningin worden is een grote eer. Voorwaarden zijn wel dat de nieuwe koningin werkzaam is in de kaashandel of familie van een zelfkazende boer is. Ze zou kennis hebben over het ambacht kaasmaken en het rijpingsproces. De Kaaskoningin heeft twee hofdames en zij hoeven niet per se uit de kaasbranche komen.

Buiten de Kaaskoningin en de twee leden van de ECB zijn alleen de kleermaker en kapper op de hoogte van wie de nieuwe Kaaskoningin en haar hofdames zijn. Het is het grootste bewaarde geheim voor alle bewoners in het dorp en dorpen eromheen. Pas tijdens de optocht op donderdag worden de Kaaskoningin en haar hofdames gepresenteerd aan het publiek. Op het eindpunt van de optocht, het Raadhuisplein, maken de Kaaskoningin en haar hofdames kennis met de burgemeester; hij overhandigt haar de staf van Bodegraven waarmee zij drie dagen lang de baas over het dorp Bodegraven is.

Dit moment is tevens het startsein van de driedaagse Najaarsmarkt. De Najaarsmarkt is geen onderdeel van de traditie maar tijdens de Najaarsmarkt bezoekt de Kaaskoningin met haar hofdames wel diverse evenementen.